Meest complete NT2-assortiment
Gratis bezorgd binnen Nederland vanaf € 20,-
Wereldwijde verzending
Inloggen
Klantenservice
  • Support
  • Bestellen
  • ​Retourneren
  • Docentenservice
  • Contact
Winkelwagen
Winkelwagen
Korting
-
Verzendkosten
Gratis
Totaalprijs
€ 0,00
Naar winkelwagen
Gratis verzending binnen Nederland vanaf € 20,-
nl
    Nederlands
    English
Shop School Docent
  • Lesmateriaal
    Terug naar hoofdmenu
    Volwassenen
    Alle uitgavenLINKDigLin+NT2 op maatDelftse methodeNederlands-serieKlasNLStart.nlTaaltalent
    Jeugd
    Alle uitgavenDigLin+Hotel HalloPlein 16DISKSterrenreeksKIK
    Deelvaardigheden
    Alle uitgavenGrammaticaLezenSchrijvenSprekenWoordenschatVaktaalRekenen
    Alfabetiseren
    Alle uitgavenDigLin+SterrenreeksAlfaschriftGoedgeletterd
    NT1
    Alle uitgavenTaal - lezen - schrijvenDigitale vaardighedenRekenenWelzijn en werk
    Examens
    Terug naar hoofdmenu
    Inburgeringsexamen buitenland (A1)
    Naar Nederland
    Inburgeringsexamen (A2)
    Alle uitgavenTaal (A2)KNMMAP/ONAPortfolio
    Staatsexamen NT2 (B1)
    Alle uitgavenTaal (B1)KNMMAP/ONAPortfolio
    Staatsexamen NT2 (B2)
    Alle uitgavenTaal (B2)KNMMAP/ONAPortfolio
    Docentmateriaal
    Terug naar hoofdmenu
    Docentmateriaal
    Alle uitgavenDidactiekWerkvormenAbonnementenDocentaanvragen
    Inspiratie
    ArtikelenWebinarsNT2 Community
    Toetsen
    Terug naar hoofdmenu
    Volwassenen
    NiveautoetsenWoordenschattoetsenNT2 Oefening
    Jeugd
    Leerlingvolgsysteem (LVS)
Wat we kunnen leren van de taalwetenschap
Terug
Lesinspiratie

Wat we kunnen leren van de taalwetenschap

 Redactie
  27 juli 2024
  Leestijd:
  174875x gelezen
Taal is een wonderlijk fenomeen. Er wordt al jarenlang onderzoek gedaan naar het talige brein en nog steeds zijn er grote vraagstukken. Ook over het leren van een tweede taal is nog lang niet alles verklaard. Waarom leert de ene cursist bijvoorbeeld sneller dan de ander en waarom zit er zoveel verschil in het resultaat dat cursisten bereiken? In dit artikel duiken we de taalwetenschap in en geven we tips voor in de lespraktijk naar aanleiding van onderzoeksresultaten over tweedetaalverwerving.

Onderzoek naar eerste en tweedetaalverwerving

De opleiding docent NT2 spitst zich heel erg toe op de didactiek van het Nederlands als tweede taal. Er is weinig tot geen ruimte voor het fenomeen taal zelf. En dat is jammer, want we kunnen een hoop leren van de taalwetenschap. Wist je bijvoorbeeld dat het niveau dat een taalleerder kan bereiken het grootste verschil is tussen tweedetaalverwerving als kind en als volwassene. Is dat bij de meeste kinderen bijna of helemaal perfect, bij volwassenen lopen tempo en succes enorm uiteen.

 

Blijkbaar is het verwerven en leren van een tweede taal boven de 18 jaar anders en moeilijker. Of hierbij ook verschillende plaatsen in de hersenen in het geding zijn, is niet duidelijk; tot nu toe werd gedacht dat dit niet het geval is. Maar in het NT2 cahier Taalkit lezen we dat recent onderzoek aan de universiteit van Leiden nieuwe inzichten geeft waarin aangetoond wordt dat in de eerste fase van het leren van een nieuwe taal de rechterhersenhelft ook een belangrijke rol speelt. Dit onderzoek naar de neurale aspecten draagt bij aan een beter begrip van de leerpaden in de hersenen.

 

En zo zijn er nog talloze wetenschappelijke onderzoeken naar eerste- en tweedetaalverwerving. Er zijn ook onderzoeken waar je als NT2-docent veel aan kunt hebben of aan de hand waarvan je kunt reflecteren op je lessituaties of je cursisten. In dit artikel laten we je zien hoe je naar dit soort onderzoeken kunt kijken en wat je er in de praktijk mee kunt. 

 

De kracht van motivatie

Een van de dingen waar veel onderzoek naar wordt gedaan, zijn de factoren die van invloed zijn op het leren van een tweede taal. Voor de lespraktijk en voor jou als NT2-docent een belangrijke vraag. Zo komen we immers dichterbij het antwoord op de vraag waarom de niveauverschillen tussen volwassen tweedetaalleerders zo groot kunnen zijn. Het lijkt erop dat de grote verschillen in tempo en het bereikte niveau te maken hebben met een aantal factoren. Behalve niet-beïnvloedbare factoren als leeftijd, moedertaal en intelligentie, spelen factoren als taalcontact, motivatie en persoonlijkheid een grote rol. 

 

Van motivatie is inmiddels ruimschoots bewezen dat het onlosmakelijk is verbonden aan taalprestaties. Heel kort door de bocht gezegd zal iemand nooit een taal gaan leren als diegene niet gemotiveerd is. Naar motivatie is dan ook veel onderzoek gedaan en er zijn veel factoren die de motivatie kunnen beïnvloeden. Er zijn zelfs hele studies gedaan naar het definiëren wat motivatie nu eigenlijk is. Allemaal best belangrijke kennis voor NT2-docenten. Want herkent niet iedereen die motivatiedip na een paar cursusweken, die zelfs bij de meest gemotiveerde cursisten toch weer de kop op steekt? Zie je dat een cursist achterblijft of op een bepaald niveau blijft hangen, dan is het bijvoorbeeld een goed idee om eens na te gaan hoe het met de motivatie zit. Ook kun je met deze voorkennis motivatie een plek geven in je lesprogramma. 

 

De invloed van moedertalen op de uitspraak

Uitspraak is een tweede typisch onderzoeksgebied waar NT2-docenten veel aan kunnen hebben. Uit onderzoek blijkt dat kinderen een tweede taal bijna accentloos kunnen leren spreken, dit in tegenstelling tot mensen die na de puberteit een tweede taal leren (Verhoeven & Vermeer, 1996). De uitspraak is dus een onderdeel van de taal dat na de pubertijd vastligt in de hersenen; de neurologische besturing is dan minder plastisch. Dit maakt dat de uitspraak, die in de moedertaal onbewust en razendsnel verloopt, niet meer op dezelfde manier wordt verworven. 

 

Een herkenbaar voorbeeld is de Engelse klank /th/; een klank die we in het Nederlands niet kennen en die na de pubertijd nog lastig goed verworven kan worden. Een ander verschil met het Nederlands is de eind -d, die in het Nederlands als /t/ wordt uitgesproken. Zo gaan woorden als /bed/ en /bet/ hetzelfde klinken.

 

Voor NT2-cursisten zullen sommige klanken uit het Nederlands ook lastig zijn. Als we uit onderzoek weten wat het effect is van de moedertaal op de uitspraak in het Nederlands, kun je sommige problemen gerichter aanpakken. Voor cursisten uit Japan of China is het bijvoorbeeld heel lastig om het verschil tussen de /r/ en de /l/ te horen. En heb je Poolse cursisten in je klas? Dan is het goed om te weten dat de /s/ in het Pools als /sj/ wordt uitgesproken. 

 

Terug naar de lespraktijk. Wat kunnen we met dit soort onderzoek over uitspraak om de lespraktijk en NT2-cursisten verder te helpen:

  1. Leer cursisten goed luisteren naar klankverschillen. Als je een verschil niet kunt horen, kun je het ook niet verbeteren. Tip: hiervoor kun je de methode Luister en spreek goed gebruiken. 
  2. Verstaanbaar spreken is het streefdoel, foutloos spreken is voor de meeste mensen boven de achttien niet haalbaar. Het is goed dit aan de cursisten te vertellen, omdat ze anders teleurgesteld zijn over hun resultaten.
  3. Overtuig je cursisten van het nut van een goede uitspraak en melodie voor de communicatie, en voor de indruk die je maakt op iemand, bijvoorbeeld als je erg monotoon spreekt. De toon waarop iemand spreekt geeft minstens de helft van de betekenis aan een uiting. 
  4. Om goed te leren spreken is het vooral van belang om de taal veel te horen en heel goed te luisteren en te imiteren. Daarnaast kan het nuttig zijn iets te weten over de uitspraak van het Nederlands in vergelijking met iemands eigen taal. 

 

Lijkt het je leuk om je wat verder te verdiepen in de taalwetenschap? Met het cahier Taalkit leg je een mooie basis

Motivatietips

Op zoek naar manieren om je NT2-cursisten te motiveren? 

 

  • Praat samen over de doelen en probeer ze concreet te maken en op papier te zetten, dit kan voor de cursist heel behulpzaam zijn en motiverend werken. Het is belangrijk te laten zien dat elke les en activiteit duidelijk bijdraagt aan die doelen. Zo worden je cursisten herinnerd aan het doel waar ze naartoe werken.
  • Start een Whatsappgroep en stuur iedere ochtend een berichtje in het Nederlands; soms met een klein opdrachtje, een gelukswens, een koffiepraatje, een stukje uit het nieuws, iets over het weer van die dag of motivatiespreuk. Je cursisten mogen reageren, maar natuurlijk wel alleen in het Nederlands. 
  • Over het algemeen is het zo dat mensen gaan opbloeien en extra gemotiveerd raken als de betrokkenheid vergroot wordt. Daarom is het zo belangrijk om een relatie met je leerlingen aan te gaan. Leer ze kennen, wat zijn hun hobby’s, wie is hun familie. Deze informatie kun je ook weer goed gebruiken in je les, bijvoorbeeld bij het grijpen van hun aandacht.
  • Deel regelmatig de voortgang met je cursisten. Weten dat ze stappen maken, zorgt ervoor dat ze het nut van de lessen blijven inzien. 
  • Doe eens iets onverwachts in de klas, zoals bijvoorbeeld samen koken, een spel of een verrassingsuitje. Zo worden je cursisten af en toe eens op een andere manier geprikkeld.  
  • Leer je cursisten hoe ze hun eigen werkzaamheden kunnen organiseren – een georganiseerde agenda zorgt voor grip op het eigen leerproces. 
  • Leer je cursisten vertrouwen te hebben in zichzelf. Verschillende studies hebben laten zien dat zelfvertrouwen invloed heeft op het taalleerproces, de motivatie, de steun die taalleerders van hun omgeving krijgen en op de hoeveelheid taal die ze produceren. 

Lees meer over

Lesinspiratie

Meer achtergrondinformatie over taal

Omslag nt2-cahier taalkit voor docenten

NT2 Cahier Taalkit voor docenten

Margreet Verboog
19,25
Bestellen
Tijdschrift Les - jaarabonnement

Tijdschrift Les - jaarabonnement

67,60
Bestellen
Omslag Praktijkboek NT2

Praktijkboek NT2

Margreet Verboog, Damayanti Gunawan
29,95
Bestellen
Woordestafette
werkvormen

Woordestafette

Ben je op zoek naar een leuke werkvorm om de woordenschat van je cursisten te verbreden? Gebruik de favoriete werkvorm van auteur Lotte Minnema: estafette...
Lees meer
Tips om luisteren te oefenen in de NT2 les
Lesinspiratie

Tips om luisteren te oefenen in de NT2 les

Luisteren is een belangrijke vaardigheid voor NT2-cursisten om te leren. Het stelt ze in staat contact te maken en conversaties aan te gaan. En dat biedt...
Lees meer
5 NT2-spelletjes voor in de NT2-les
Lesinspiratie

5 NT2-spelletjes voor in de NT2-les

Je wilt je cursisten wat afleiding bieden, ze een beetje bij de les houden of gewoon even wat leuks doen in je NT2-les. Een NT2-spelletje is een van de...
Lees meer
Wat we kunnen leren van de taalwetenschap
Lesinspiratie

Wat we kunnen leren van de taalwetenschap

Taal is een wonderlijk fenomeen. Er wordt al jarenlang onderzoek gedaan naar het talige brein en nog steeds zijn er grote vraagstukken. Ook over het leren...
Lees meer
Laat je cursisten oefenen met small talk
Lesinspiratie

Laat je cursisten oefenen met small talk

Small talk is een verschijnsel dat in iedere taal voorkomt. Het is essentieel bij het maken van contact. Small talk lijkt eenvoudig, maar is voor...
Lees meer
Effectief lesgeven met het VUT-model
Lesinspiratie

Effectief lesgeven met het VUT-model

Het onderwijs is een drukke bedoening, niet alleen in het basis- en voortgezet onderwijs, maar ook in de volwasseneneducatie is de druk hoog. Je hebt vaak...
Lees meer
Hé NT2-docent, is Tijdschrift Les wat voor jou?
Lesinspiratie

Hé NT2-docent, is Tijdschrift Les wat voor jou?

Op zoek naar nieuwe werkvormen om leesvaardigheid te verbeteren? Benieuwd naar de persoonlijke ervaringen van andere NT2-docenten? Reviews lezen van nieuwe...
Lees meer
Werkvormen met praatplaten
Lesinspiratie

Werkvormen met praatplaten

Werk jij wel eens met praatplaten in de les? Ze vormen een leuke manier om je cursisten aan het praten te krijgen. Er zijn tal van werkvormen die je kunt...
Lees meer
Meer Nederlands spreken buiten de les
Lesinspiratie

Meer Nederlands spreken buiten de les

Voor veel NT2-cursisten is het lastig om contact te maken met Nederlanders. Hierdoor blijven de spreekuren vaak beperkt tot de NT2-les. Dat is jammer, want...
Lees meer
Meer lezen in de les
Lesinspiratie

Meer lezen in de les

Lezen is een belangrijke vaardigheid en een goede leesvaardigheid opent veel deuren. Maar helaas wordt lezen door veel NT2-cursisten niet altijd als leuk...
Lees meer
Oefenen met voorzetsels
Lesinspiratie

Oefenen met voorzetsels

Iemand die Nederlands gaat leren, staat voor een aantal grote uitdagingen. Eén van die uitdagingen is het leren van voorzetsels. Waarom is dat zo moeilijk?...
Lees meer
Muziek in de les
Lesinspiratie

Muziek in de les

Taal aanbieden in de vorm van muziek met coupletten en refreinen zorgt ervoor dat woorden en zinnen makkelijker onthouden worden. Denk maar eens aan Franse...
Lees meer
Grammatica in de NT2-les
Lesinspiratie

Grammatica in de NT2-les

Grammatica in de NT2-les: een controversieel onderwerp in de NT2-wereld. Voor de ene docent vormt grammatica de basis voor iedere les, terwijl de andere...
Lees meer
Spel in de les
Lesinspiratie

Spel in de les

Je wilt je cursisten wat afleiding bieden, ze een beetje bij de les houden of gewoon even wat leuks doen in je NT2-les. Een NT2-spelletje is een van de...
Lees meer
Taalproject in de les
Lesinspiratie

Taalproject in de les

Wil jij meer variatie aanbrengen in je NT2-lessen? Denk dan eens aan het opstarten van een taalproject. Het is leuk, uitdagend, creatief, leerzaam en hoeft...
Lees meer
Voorlezen uit prentenboeken
ISK

Voorlezen uit prentenboeken

Lezen draagt niet alleen bij aan de ontwikkeling van de woordenschat, maar ook aan de gehele taalontwikkeling. Maar hoe zorg je ervoor dat je leerlingen...
Lees meer
Logo Boom uitgevers
© 2025 Koninklijke Boom uitgevers

Klantenservice

Support
Bestellen
​Retourneren
Docentenservice
Contact

Over Boom NT2

Over ons
Partners
Advies op maat
Gratis verzending in NL vanaf € 20,-.
Algemene voorwaardenAlgemene voorwaarden zakelijkCookieverklaringDigitale contentDisclaimerPrivacy policy