Protocollaire behandeling van patiënten met anorexia nervosa

CGT enhanced bij anorexia nervosa

Patiënten met een eetstoornis hebben vaak al meerdere onsuccesvolle behandelingen achter de rug, wat hun ambivalentie tegenover een nieuwe behandeling vergroot. Juist vanwege deze ambivalentie is het nodig om behandeldoelen te benoemen in termen die patiënten aanspreken en om patiënten zo veel mogelijk zelf de regie te geven. Bij deze behandeling van patiënten met anorexia nervosa zijn de belangrijkste behandeldoelen – naast het tegengaan van de overwaardering van omvang en gewicht – het ondergewicht op zich, het ondereten en de geringe behandelmotivatie voor verandering; in dit geval de motivatie om iets te doen aan het ondergewicht. 

Deze protocollaire behandeling is gebaseerd op Fairburns boek Cognitive behavior therapy and eating disorders (2008), aangevuld met een recente update vanuit de webtraining CBT-E and the underweight patient van het Centre for Research on Eating Disorders in Oxford (CREDO). CBT-E is erop gericht hoop te geven, vanuit de overtuiging dat zolang er geen predictoren voor succes bekend zijn, iedere patiënt ongeacht de ernst van haar (comorbide) psychopathologie eenzelfde kans op succes heeft. Zo wordt therapietrouw geoptimaliseerd en drop-out tegengegaan.

Doelgroep

De behandeling richt zich op patiënten met anorexia nervosa of met een andere gespecificeerde eetstoornis die gepaard gaat met ondergewicht. De behandeling is bestemd voor individuele ambulante behandeling zolang het somatisch verantwoord is. 

Sessies

De behandeling duurt gemiddeld veertig sessies van vijftig minuten, en is opgedeeld in drie delen die zich richten op: 

• het verkrijgen van commitment voor de behandeling, psycho-educatie, en het gezamenlijk opstellen van een probleemformulering (vier tot maximaal acht weken, twee sessie per week); 
• het herstellen van het ondergewicht, (gemiddeld tweeëntwintig sessies gedurende achttien weken, waarbij elke vier weken een evaluatie plaatsvindt); en
• het gezonde gewicht stabiliseren, het consolideren van de gemaakte progressie, en het opstellen van een terugvalpreventieplan (zes tot acht sessies).

Anorexia nervosa (AN)

Anorexia nervosa kenmerkt zich door een verstoord lichaamsbeeld en excessief diëten, wat tot ernstig gewichtsverlies leidt. Mensen met anorexia-nervosa hebben een intense vrees om dik te worden. Ze beperken hun energie-inname dusdanig dat dit resulteert in een lichaamsgewicht dat voor hun leeftijd veel te laag is. De manier waarop zij hun lichaamsgewicht of lichaamsvormen ervaren is verstoord. Ook worden patiënten in onevenredige mate beïnvloed door het gewicht en de vorm van hun lichaam, door het idee dat ze die kunnen controleren en door oordelen over zichzelf. Vaak blijft de patiënt de ernst van het actuele lage lichaamsgewicht hardnekkig ontkennen. 

Anorexia nervosa wordt onderscheiden in twee subtypen: het restrictieve type, waarbij de patiënt niet purgeert en geen eetbuien heeft; en het eetbuien-/purgerende type, waarbij de patiënt eetbuien heeft of purgeert.

Online behandelprotocollen voor volwassenen

Deze behandeling is onderdeel van Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten, onder redactie van Ger Keijsers, Agnes van Minnen, Marc Verbraak, Kees Hoogduin en Paul Emmelkamp. De standaard psychologische behandelingen uit deze boeken zijn nu afzonderlijk beschikbaar gemaakt voor online gebruik. Zo heb jij de best onderzochte behandelingen voor volwassenen altijd bij de hand!

Na aanschaf van deze behandeling, ontvang je een activatiecode via de mail. Op Boom Gezondheidszorg Collectie kun je jouw protocol activeren en online raadplegen. 

Auteurs van dit protocol: Elske van den Berg en Daniela Schlochtermeier