Taal en vakinhoud gaan hand in hand: Hoe KIK ISK-leerlingen voorbereidt op de toekomst

Een interview met de auteur

Redactie

9 oktober 2025

Leestijd:

881x gelezen

Hoe bereid je ISK-leerlingen goed voor op hun toekomst? Hoe zorg je ervoor dat ISK-leerlingen niet alleen de Nederlandse taal onder de knie krijgen, maar zich ook stevig voorbereiden op hun vervolgopleiding? Vanuit die vraag ontstond KIK: een lesmethode waarin leerlingen zowel aan hun taalvaardigheid werken als kennismaken met zaak- en praktijkvakken. We spraken met Anne Marije de Goeijen van ITTA, die samen met collega’s deze unieke methode ontwikkelde. In het gesprek vertelt ze over taal als middel in plaats van doel, de brug tussen NT2 en regulier onderwijs, en hoe KIK leerlingen helpt hun talenten en interesses te ontdekken.

Hoe zijn jullie geinspireerd geraakt om KIK te ontwikkelen?

Vanuit ons werk bij het ITTA komen mijn collega’s en ik vaak op ISK’s om trainingen te geven aan docenten. Daar merkten we dat er behoefte was aan een methode die de kloof tussen NT2-lesmethodes en reguliere lesmethodes overbrugt. Ook weten we uit onderzoek dat ISK-leerlingen de taal het beste leren als ze dat doen in een betekenisvolle, relevante context.
Het is dus belangrijk dat leerlingen kennis kunnen maken met interessante, leuke onderwerpen en dat we dáár belangrijke woorden, teksten en taaltaken aan koppelen. Dat is precies de aanleiding geweest om KIK te ontwikkelen. In 2020 verscheen KIK Mens en Maatschappij, en afgelopen jaar ook KIK Mens en Praktijk.

KIK overbrugt de kloof tussen NT2 en regulier onderwijs, zodat leerlingen met meer zelfvertrouwen kunnen doorstromen.

Waarom is het belangrijk dat ISK-leerlingen al vroeg kennismaken met zaak- en praktijkvakken?

Na de ISK stromen leerlingen door naar het vo of het mbo. Afhankelijk van hun leeftijd en hun taalniveau stromen ze bijvoorbeeld in het tweede leerjaar in. Hun klasgenoten hebben dan al een voorsprong, niet alleen in taal, maar ook in kennis van tekstsoorten en schoolse vaardigheden zoals aantekeningen maken, samenvatten, presenteren en digitale vaardigheden. Het is heel belangrijk dat ISK-leerlingen ín de ISK dus al met dat soort tekstsoorten en taken kunnen oefenen. Met KIK willen we het ‘gat’ in kennis en schoolse vaardigheden kleiner maken. Dan is er nog een tweede reden: door binnen de ISK al kennis te maken met de vakken, ontdekken leerlingen hun interesses en talenten. Dat helpt hen bij loopbaanoriëntatie en bij het maken van keuzes voor een profiel, stage of vervolgopleiding.

Hoe zijn de thema's gekozen?

We hebben inspiratie gehaald uit de leerdoelen voor het vmbo en praktijkonderwijs van SLO en gekeken naar reguliere methodes voor praktijkvakken. Daaruit hebben we een selectie gemaakt die realistisch uitvoerbaar is voor elke ISK. Niet elke school heeft bijvoorbeeld faciliteiten om technische proefjes te doen, dus daar hebben we dan een andere invulling aan gegeven. Daarnaast willen we dat de thema’s herkenbaar en relevant zijn voor ISK-leerlingen.

Onlangs verscheen KIK Mens en Praktijk, het tweede deel van KIK. Hoe draagt de methode bij aan zowel taalontwikkeling als vakkennis?

We hebben de thema’s en lessen gebaseerd op leerdoelen en lesinhouden van praktijkvakken. Daaraan hebben we taaldoelen gekoppeld uit het Europees Referentiekader. Zo werken leerlingen in stappen van niveau A1 naar A2+. In het eerste thema blijven we dichtbij huis en leren leerlingen meer over bijvoorbeeld huishoudelijke apparaten en verzorging, later komen abstractere onderwerpen aan bod zoals afval recyclen of een zelfrijdend autootje maken. Binnen één thema komen meerdere praktijkvakken samen, bijvoorbeeld zowel koken en groen als techniek. In elk thema zitten zowel luister- als leesteksten. Zo oefenen leerlingen taalvaardigheden zoals luisteren, lezen, samenvatten en presenteren, én doen ze vakinhoudelijke kennis op.

Kunnen jullie een voorbeeld geven van hoe een les eruitziet?

Leerlingen starten in de online omgeving, waar ze podcasts, video’s en teksten vinden binnen een thema. Daarin komen zowel schooltaalwoorden (zoals rondom en daarnaast) als vaktaalwoorden (zoals wasmiddel) voor. Leerlingen maken woordenschatoefeningen en noteren deze woorden in hun woordenschrift: met een vertaling, voorbeeldzin en soms een tekening.
Daarna volgen inhoudelijke oefeningen: leerlingen vatten de tekst bijvoorbeeld samen of zetten de informatie in een schema. Aan het eind maken ze een productieve opdracht in het werkboek, vaak in groepjes. Ze doen bijvoorbeeld zelf een ‘waterchallenge’ of verzamelen samen tips voor hygiënisch werken. De opdrachten zijn altijd uitvoerbaar, ongeacht de faciliteiten van de school. Voor docenten is er veel extra materiaal beschikbaar, met feedbacktips en didactische aanwijzingen.

Door KIK leren ISK-leerlingen niet alleen nieuwe woorden, maar ontdekken ze ook hun eigen talenten en interesses.

Hoe helpt KIK Mens en Praktijk leerlingen om door te groeien van A1 naar A2+?

Dat doen we onder andere door in elke les systematisch aan woordenschat te werken. We gaan er vanuit dat leerlingen de duizend hoogfrequente woorden van het Nederlands al kennen — dat is de basis. Vervolgens hebben we per thema ongeveer 75 doelwoorden geselecteerd. Die komen onder andere uit de basislijst schooltaalwoorden. Met KIK Mens en Praktijk leren leerlingen in totaal zo’n 350 nieuwe woorden. Deze gestructureerde aanpak zorgt voor een stevige basis.

Hebben jullie hulp gehad van ISK-docenten?

We hebben een klankbordgroep van ISK-docenten betrokken bij het proces. Zij hebben conceptlessen bekeken en feedback gegeven, bijvoorbeeld dat er ook in de online oefeningen meer nadruk mocht liggen op vakinhoud. We hebben ook een proefles uitgedeeld op de LOWAN-vo-studiedag. Daarna ontvingen we waardevolle suggesties van docenten. Het heeft de methode nog sterker gemaakt.

Welke vaardigheden nemen leerlingen mee voor hun verdere studiecarrière?

Naast taalvaardigheid ontwikkelen ze belangrijke schoolse en sociale vaardigheden: samenwerken, overleggen, afspraken maken en taken verdelen. Ook plannen en onderzoeksvaardigheden komen aan bod. Deze vaardigheden helpen hen bij een soepele overgang naar het regulier onderwijs.

Hoe zien jullie KIK binnen de verschillende ISK-routes?

KIK is breed inzetbaar. KIK Mens en Praktijk is gericht op route 1 en 2, terwijl KIK Mens en Maatschappij vooral aansluit bij route 3 en route 2. Samen bedienen de twee delen van KIK de hele ISK!

Hoe ga je aan de slag met KIK?

KIK is breed inzetbaar. Sommige scholen gebruiken het in de NT2-lessen, andere juist in vakken die gericht zijn op mens- of praktijkgerichte onderwerpen. Vaak combineren scholen KIK bovendien met een basisleergang NT2 zoals DISK.

KIK Mens en Maatschappij - Online + boek €48,50

KIK Mens en Praktijk - Online + boek €48,50

Voor een goede doorstroom van ISK naar vervolgonderwijs, is kennismaking met de vakken uit het vervolgonderwijs essentieel. KIK is lesmateriaal voor zaak- en praktijkvakonderwijs in de tweede fase van de ISK: leerlingen maken kennis met belangrijke onderwerpen uit het vervolgonderwijs én werken aan hun taalvaardigheid. Twee vliegen in één klap dus.

Wil jij met KIK aan de slag?

De educatief adviseurs van Boom helpen je op weg en kijken samen met jou hoe KIK past binnen jouw ISK. Neem vrijblijvend contact op via nt2sales@boom.nl.