Geef ik wel het juiste schooladvies? Over verwachtingen en de NIO

Wat is de NIO?

Henk van Dijk: "De Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau, ofwel de NIO, meet intelligentie en geeft op basis daarvan een advies over het best passende onderwijsniveau voor een leerling." Dit objectieve meetinstrument helpt leerkrachten hun eigen verwachtingen te toetsen en te voorkomen dat ze onbewust leerlingen onder- of overschatten.

Hoe geef je het juiste schooladvies?

De eindtoetsen meten voornamelijk de schoolvorderingen van leerlingen. Deze vorderingen volg je al gedurende de schoolloopbaan met toetsen uit het leerlingvolgsysteem (LVS). Henk van Dijk benadrukt: "Het advies van de basisschool moet eigenlijk gebaseerd zijn op zowel de vorderingen als de mogelijkheden van een leerling." Wanneer je de uitslag van de NIO naast de resultaten van het LVS legt, krijg je een completer beeld en voorkom je dat je verwachtingen het advies onterecht beïnvloeden.

Sluit het advies wel aan bij wat een leerling echt aankan?

Door zowel te kijken naar wat een leerling in de afgelopen jaren heeft geleerd als naar de potentie, krijgen scholen een duidelijker beeld van wat een leerling echt aankan. De NIO biedt hiermee een belangrijke tegenhanger voor mogelijke vooroordelen die kunnen voortkomen uit het Pygmalion-effect. Zo geef je een advies dat niet alleen gebaseerd is op prestaties, maar ook op potentie, en zorg je ervoor dat je geen kansen misloopt om verborgen talenten aan het licht te brengen.

De voorspellende waarde van de NIO

In de praktijk horen we vaak terug dat het schooladvies, ondersteund door de NIO, goed overeenkomt met het niveau waarop de leerling drie jaar later in het voortgezet onderwijs zit. Henk van Dijk stelt: "De NIO voorspelt op langere termijn vaak beter wat de leerling kan bereiken, omdat het naast de vorderingen ook rekening houdt met de intelligentie en het potentieel van de leerling."

De NIO brengt verborgen talenten aan het licht

Een groot voordeel van de NIO is dat het verborgen talenten van leerlingen kan blootleggen. Henk van Dijk vertelt: "Bij sommige leerlingen kan de NIO-score afwijken van de schoolvorderingen, wat erop wijst dat de leerling meer potentie heeft dan je op basis van de schoolresultaten zou verwachten." Dit helpt leerkrachten hun eigen verwachtingen te evalueren en aan te passen om recht te doen aan de capaciteiten van de leerling.

De NIO kan op elk gewenst moment worden afgenomen

Een ander voordeel van de NIO is dat deze op elk moment in het schooljaar kan worden afgenomen. Dit kan al aan het einde van groep 7 of het begin van groep 8, zodat je op tijd een goed beeld hebt dat je mee kunt nemen in het uiteindelijke schooladvies.

In de praktijk

Hoewel het schooladvies leidend blijft, biedt de NIO een waardevolle aanvulling op het complete beeld van de leerling. Henk van Dijk: "Leerlingen die niet op de juiste plek zitten, kunnen beter switchen naar een ander schooltype. Te hoog of te laag geplaatst zijn, heeft negatieve effecten op het welzijn en de motivatie van leerlingen. Daarom raden we scholen aan om de NIO mee te nemen bij het bepalen van het vervolgonderwijs."