Nederlands
English
Over de rand laait vuur
Mijn ouders en de oorlog
Reconstructie van het leven van ‘foute’ ouders
Miep van der Velde en Henk van der Heijden bewogen zich tijdens de Tweede Wereldoorlog aan de verkeerde kant van het politieke spectrum. Die keuze wierp een schaduw over hun leven en dat van hun gezin. De gangbare reactie op zo’n oorlogsverleden is zwijgen, ontkennen of vluchten. Chris van der Heijden doet het tegenovergestelde en verdiept zich minutieus in de levens van zijn ouders.
Openhartig en kwetsbaar
In Over de rand laait vuur reconstrueert hij zonder aanzien des persoons hun lotgevallen voor, tijdens en na de oorlog. Het resultaat is een openhartig en kwetsbaar boek over twee mensen die op volstrekt verschillende manieren door eenzelfde vuur gedreven werden. Het is dat vuur dat de ouders van Chris van der Heijden aanzette tot keuzes die hun leven en dat van hun kinderen in vergaande mate zouden bepalen.
Over de auteur
Chris van der Heijden (1954) is historicus en schrijver. Hij publiceerde vele boeken, waaronder een aantal over de Tweede Wereldoorlog. Zijn bekendste werk is Grijs verleden (2001, heruitgave 2020), een moderne klassieker in de geschiedschrijving van WOII.
Centraal Archief Bijzonder Rechtspleging (CABR)
Vanaf begin 2025 gaat het CABR, het Centraal Archief Bijzonder Rechtspleging, langzaam open. In dit archief liggen de dossiers van enkele honderdduizenden mensen die verdacht werden van collaboratie en naar wie na de Tweede Wereldoorlog onderzoek werd ingesteld. Voor zijn nieuwe boek heeft Chris van der Heijden gebruik kunnen maken van de dossiers over zijn ouders die in het CABR worden bewaard. Over de rand laait vuur is ook een demonstratie van wat een zorgvuldig gebruik van de gegevens uit de CABR-dossiers aan informatie kan opleveren over een verborgen verleden.
Martin Sommer interviewt Chris van der Heijden over het CABR
Inhoudsopgave Over de rand laait vuur
I. Opmaat 9
De verborgen brief 11 | Broeder Christofoor 15 | Verwarring en houvast 20
II. Vooroorlog ( 1916-1940) 25
Afkomst en kindertijd 27 | Een katholieke wereld 31 | Leven als student 34 | Groots Nederland 39 | Kleine Robin Hood 45 | Spanning en verveling 53
III. Oorlog 1 ( 1940-1943) 63
De meidagen van 1940 65 | Kiezen in verwarring 68 | Apolitieke politiek 72 | Nieuw rechtsdenken 77 | Mieps (ver)dwalen 83 | Henk in de beweging 87 | Eindelijk: een liefde 90 | Last op de schouders 95 | Bij de Jeugdstorm 99 | Verzet in collaboratie 102 | Op de Junkerschule 107 | Oost, almaar oost 110 | In en rond Rostov 115 | Het front bij Malgobek 120 | Tussen hoop en vrees 124 | Vakantie in de Kaukasus 130 | Aan de staart van Stalingrad 136 | Lastig briefverkeer 141 | Daarvan spreek je niet 146 | Terug naar huis 149
IV. Oorlog 2 ( 1943-1945) 155
Trouwen in besloten kring 157 | Opnieuw Bad Tölz 161 | Samen in Bad Tölz 164 | Een vreemd intermezzo 167 | Doden of gedood worden? 171 | Gewond op zijn 27ste verjaardag 177 | Tussen Leiden en Varaždin 182 | NSB, SS, Waffen-SS 185 | Kommandeur Landwacht 187 | Op de vlucht en zwanger 198 | Bij de Spoorwacht 202 | Tijdelijke Bijzondere Rechtbank 208 | Saskia’s geboorte 210 | Henks oorlogseinde 214
V. Naoorlog ( 1945-1953) 219
POW 2228 – Overijse 221 | pow 2221 – Vilvoorde 225 | Moeder met kind – alleen 228 | Terug naar Nederland 231 | Begintijd in Fort Erfprins 234 | Wanhoop en toekomstplannen 236 | Aan alle kanten hulp gezocht 239 | Onderzocht door de POD 249 | Polemiek met Godfried Bomans 252 | Kamphoofd in Erfprins 257 | Uitzichtloos in Duindorp 259 | In het habijt van mijnheer pastoor 265 | Een gat van twee jaar 268 | Opnieuw gevangen en onderzocht 274 | Wanhopig maar weerbaar 278 | Een psychiatrisch onderzoek 283 | Veroordeeld tot vijftien jaar 287 | Getroost en gemangeld 289 | Gevangen en ver weg 294 | De honger van haar hart 305
VI. Onvrede ( 1953 en later) 315
Kortstondig geluk 317 | Mieps verder leven 325 | Henks tweede helft 333 | Tot in het zoveelste geslacht 339
Verantwoording 356
Reviews 'Over de rand laait vuur'
In de media
‘De waarde van het boek zit hem ook niet in het antwoord op de vraag hoe fout zijn vader nu precies was. Die zit hem in de details waarmee Van der Heijden het leven beschrijft van iemand die aan de verkeerde kant van de geschiedenis terecht kwam – en dat is de belangrijkste reden waarom dit boek eruit springt in de enorme stroom van boeken over WOII die dezer dagen verschijnt.’ – NRC ●●●●
‘Ook Chris van der Heijden wacht een verrassing als zijn 95-jarige vader hem op zijn sterfbed nog iets duidelijk wil maken. In de kleine bijbel die hij voor hem uit de boekenkast moet pakken, zit een brief. Op de envelop staat ‘‘Voor mijn oudste zoon.’’ Pas openmaken als ik dood ben, luidt de instructie. Het is het spannende begin van wat zich laat lezen als een avonturenboek, met de garantie ‘‘waar gebeurd’’.’ – Marja Pruis in De Groene Amsterdammer
Interview in Historisch Nieuwsblad: ‘Ik vond mijn vader een rechtse klootzak’
‘Chris van der Heijden heeft met dit boek vooral zo precies mogelijk willen beschrijven wat er bekend is over het oorlogsverleden van zijn ouders, zonder zich te buiten gaan aan speculaties of hun levensverhaal in te kleuren volgens de gangbare clichés over nazi’s.’ – Trouw
Interview in de Volkskrant: Historicus Chris van der Heijden schreef toch nog dat boek over zijn foute ouders: ‘Ik vergoelijk niks’
Interview met Chris van der Heijden bij OVT, Historische BoekenCast en 5 Dagen....
