De terugkeer van het staatsrecht

Terugkeer en gedaanteverandering van het staatsrecht

Met de inaugurale rede De terugkeer van het staatsrecht aanvaardde prof. mr. dr. Jurgen Goossens het ambt van hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Utrecht. In de rede wordt opgeroepen tot een terugkeer en gedaanteverandering van het staatsrecht in complexe tijden. 

Waarom de burger de overheid niet meer vertrouwt

Goossens gaat op zoek naar de wortels van de huidige vertrouwenscrisis tussen burger en overheid, een crisis die voor een deel verklaard kan worden door evoluties in de organisatie en het functioneren van het openbaar bestuur. Eerst gaat hij in op de grootschalige overdracht van regelgevende bevoegdheden en het toekennen van aanzienlijke beslissingsruimte aan het bestuur, wat heeft geleid tot de opkomst van een administrative state. Ten tweede staat hij stil bij paradigmaverschuivingen in de organisatie van het openbaar bestuur en veranderingen in de relatie tussen het bestuur en het (staats)recht. Ten derde besteedt hij aandacht aan de impact van de sterk toegenomen digitalisering. 

Legitimiteit overheid versterken

Deze rede schetst hoe het staatsrecht kan bijdragen aan het herwinnen van vertrouwen in het overheidsoptreden. Het staatsrecht moet meer aandacht besteden aan de versterking van input-, throughput- en output-legitimiteit, bijvoorbeeld door de uitwerking van een (grond)recht op toegang tot en zinvol contact met het bestuur. Goossens vraagt aldus meer aandacht voor de legitimerende functie van een relationeel staatsrecht dat bijdraagt aan een wederzijdse vertrouwensrelatie tussen burger en overheid.