Evaluatie Besluit Adviescollege levenslanggestraften

Op 1 maart 2017 trad het Besluit Adviescollege levenslanggestraften in werking. Met het daarin voorziene mechanisme wordt inhoud gegeven aan de herbeoordeling van de tenuitvoerlegging van de levenslange gevangenisstraf. De noodzaak daartoe was uit de jurisprudentie van de Hoge Raad en het EHRM gebleken. In het herbeoordelingsmechanisme vervult het Adviescollege levenslanggestraften (ACL) een centrale rol.

In 2021 heeft het Ministerie van Justitie en Veiligheid, in samenspraak met het ACL, aan de Erasmus Universiteit opdracht gegeven voor een evaluatie van het Besluit ACL. Het onderzoek richtte zich op de wijze waarop het stelsel van de herbeoordeling van de levenslange gevangenisstraf in de praktijk functioneert. Dit rapport bevat het verslag van het evaluatieonderzoek.

De uitkomsten van het onderzoek zijn tweeledig. Aan de ene kant kan worden geconcludeerd dat het mechanisme goed functioneert. Dat komt mede door de inspanning en het commitment van de betrokken actoren. Met het Besluit ACL is een mechanisme gecreëerd waarmee de ministeriële beslissing over toelating tot een re-integratiefase en eventuele gratiëring op adequate wijze wordt voorbereid. Toch worden ook tekortkomingen geconstateerd. 

Twee knelpunten vragen in het bijzonder aandacht. Het eerste is dat het ACL als organisatie versterking nodig heeft om zijn taak goed te kunnen blijven vervullen. Het tweede is dat de opzet en de duur van de re-integratiefase (minder dan twee jaren) opnieuw moet worden doordacht. De duur van die fase is te kort en de inrichting biedt te weinig flexibiliteit. Het rapport bevat aanbevelingen om beide knelpunten op te lossen.