Genealogie van de moraal

Sleutelwerk uit Nietzsches oeuvre

In Genealogie van de moraal, voor het eerste verschenen in 1887, betoogt Friedrich Nietzsche dat goed en kwaad waarden zijn die van periode tot periode en van land tot land verschillen. In de oudheid bestond het ‘goede’ uit eigenschappen als moed, strijdvaardigheid, expansiedrift en oorlog voeren. De machthebbers legden deze moraal op aan het volk. ‘Slecht’ waren in hun ogen de morele waarden van de ondergeschikten: medelijden, nederigheid en schuldbewustzijn. Later keerde de joods-christelijke moraal deze waarden om. Medelijden en nederigheid werden verheven tot het ‘goede’; moed en expansiedrift werden gedevalueerd tot het ‘kwaad’.

Nietzsche pleit voor een herstel van de oorspronkelijke betekenis van goed en kwaad. De inzet van zijn boek is een herwaardering van alle waarden.

Pendant van Voorbij goed en kwaad

Genealogie van de moraal is een systematische uitwerking van de ideeën die Nietzsche in de jaren voor 1887 ontwikkelde en is te lezen als een pendant van Voorbij goed en kwaad uit 1886.

‘Omdat ik de neiging heb alles ter discussie te stellen wat betrekking heeft op moraal, alles wat tot dusver op aarde is vereerd onder de naam moraal, was het onvermijdelijk dat mijn nieuwsgierigheid en mijn achterdocht al vroeg stilstonden bij de vraag wat de feitelijke oorsprong is van onze begrippen goed en kwaad.’

Fragment uit het boek

Over de auteur

Friedrich Nietzsche (1844-1900) begon als briljante hoogleraar filologie en maakte naam met De geboorte van de tragedie (1872), maar brak pas echt door toen hij de academische wereld verliet. In de tien jaar van zijn nomadische bestaan – tussen zijn ontslag als hoogleraar klassieke talen in Basel (1879) en zijn val in de waanzin (1889) – schreef Nietzsche in een explosie van scheppingskracht een ongeëvenaard filosofisch oeuvre bij elkaar. De vrolijke wetenschap (1882), Aldus sprak Zarathoestra (1883-1885), Voorbij goed en kwaad (1886) en Genealogie van de moraal (1887) vormen de hoogtepunten van deze creatieve eruptie.

Vertaling: Maarten van Buuren