Protocollaire behandeling van patiënten met een obsessieve-compulsieve stoornis

Behandeling obsessieve-compulsieve stoornis

De hier gepresenteerde protocollaire behandeling voor patiënten met OCS omvat zowel exposure en responspreventie (ERP) als cognitieve technieken, met een sterk accent op het stoppen van de overte en coverte dwanghandelingen. Naast de afbouw van de dwanghandelingen kunnen met cognitieve technieken de disfunctionele opvattingen en denkfouten opgespoord en getoetst worden. Hierdoor wordt het stoppen met de dwanghandelingen gefaciliteerd. Door de patiënt aan te sporen om zijn opvattingen aan een kritisch onderzoek te onderwerpen, neemt de kans op succesvolle ERP toe. Ook het omgekeerde geldt: responspreventie en exposure leiden tot de ontkrachting van hardnekkige disfunctionele opvattingen, en tot het onderkennen van denkfouten over verantwoordelijkheid en de kans op schade en onheil.

Doelgroep

Patiënten met een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) of dwangstoornis.

Sessies

De behandeling bestaat uit achttien sessies, die eens per week, twee keer per week of zelfs dagelijks aangeboden kunnen worden. Onderzoek naar manieren om inhibitorisch leren te versterken liet zien dat het spreiden van behandelsessies het langetermijnresultaat ten goede komt. Spreiding biedt namelijk meer kans om te oefenen onder veranderende omstandigheden. Het is zinvol om de eerste vier weken twee sessies per week aan te bieden, de daaropvolgende zes weken één sessie per week, dan drie sessies eens in de veertien dagen en de laatste sessie na vier weken.

Obsessieve-compulsieve stoornis (OCS)

Bij patiënten met OCS staan steeds terugkerende dwanggedachten (obsessies) en/of dwangrituelen (compulsies) centraal. Dwanggedachten (obsessies) zijn ideeën, gedachten, beelden of flitsen die steeds terugkeren of aanhouden en die bij de meeste patiënten opvallende angst en lijdensdruk oproepen. Ze worden ervaren als onplezierig, onvrijwillig, intrusief, verwerpelijk en ongewenst. 

Repetitieve dwanghandelingen en/of dwangmatige psychische activiteiten (cognitieve rituelen), ook wel compulsies genoemd, vormen de reactie op een dwanggedachte, zelfs als deze compulsies in de loop der jaren een soort van gewoonte zijn geworden. Via compulsies probeert de patiënt de dwanggedachten te beheersen, te onderdrukken of te neutraliseren. 

Compulsies zijn herhaalde activiteiten die op een stereotiepe wijze moeten worden uitgevoerd (bijvoorbeeld handen wassen, controleren of rechtzetten) of dwangmatige psychische activiteiten (zoals bepaalde cijferreeksen memoriseren, zinnen of woorden herhalen, of in gedachten controles of herhalingen uitvoeren). Om dwanggedachten en dwanghandelingen te voorkomen heeft de cliënt vaak ook vermijdingsgedrag. De dwanghandelingen en dwanggedachten nemen per dag ten minste een uur in beslag, veroorzaken aanzienlijk leed of interfereren met het dagelijkse leven.

Online behandelprotocollen voor volwassenen

Deze behandeling is onderdeel van Protocollaire behandelingen voor volwassenen met psychische klachten, onder redactie van Ger Keijsers, Agnes van Minnen, Marc Verbraak, Kees Hoogduin en Paul Emmelkamp. De standaard psychologische behandelingen uit deze boeken zijn nu afzonderlijk beschikbaar gemaakt voor online gebruik. Zo heb jij de best onderzochte behandelingen voor volwassenen altijd bij de hand!

Na aanschaf van deze behandeling, ontvang je een activatiecode via de mail. Op Boom Gezondheidszorg Collectie kun je jouw protocol activeren en online raadplegen.

Auteurs van dit protocol: Marc Verbraak, Kees Hoogduin en Ger Keijsers