Verschenen: Anders denken, doen en organiseren

Behoefte aan een integrale aanpak

Een eenvoudige hulpvraag kan door één beroepskracht worden beantwoord. Als iemands hulpvraag ingewikkelder is of als er meerdere vragen op hetzelfde moment zijn en er is een bijdrage van meerdere organisaties nodig, dan is samenwerking vanuit een breder perspectief wenselijk. Voor mensen met complexe hulpvragen of wie met een stapeling van problemen te maken heeft, is de ene keer een vorm van integrale afstemming tussen organisaties nodig en een andere keer een geïntegreerde teamaanpak. Idealiter zouden we al deze doelgroepen drempelloos en multidisciplinair willen bedienen. Echter blijken organisaties niet zelden langs elkaar heen te werken of diensten aan te bieden die niet of niet goed genoeg aansluiten bij de hulpvraag. Of ze werken volgens complexe regels die lang niet iedereen (meer) begrijpt. Met als gevolg dat juist de mensen die het meest hulp nodig hebben, deze niet of niet tijdig krijgen. Dat moet én kan anders.

Praktijkervaringen in Proeftuin Ruwaard

In de periode rond de transitie van het sociaal domein in 2015 had de gemeente Oss de ambitie om te werken aan vitale, leefbare wijken met gezondere inwoners. In een voorbereidend bestuurlijk overleg over de transitie maakte de verantwoordelijke wethouder zich sterk voor het ondergeschikt maken van het eigen organisatiebelang aan deze gezamenlijke ambitie. Die duidelijke visie op samenwerking stond aan de basis van wat de proeftuin ging worden. De Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS) noemde de Proeftuin Ruwaard als voorbeeld van een aanpak die vorm en inhoud geeft aan de broodnodige ‘missiegedreven innovatie’ in de zorg en het sociaal domein. In de proeftuin is het gelukt om ‘anders denken, anders doen, anders organiseren’-aanpak (ADDO) succesvol te adopteren.

ADDO helpt veranderen

Met de ADDO-veranderaanpak kunnen samenwerkende organisaties in zorg, welzijn en wonen tegen lagere kosten werken aan verbetering van de leefbaarheid en gezondheid van inwoners van een gemeente, wijk of gebied. Zij doen dit door te leren, te experimenteren en te denken in mogelijkheden in plaats van belemmeringen. Zo’n aanpak zoekt weer aansluiting bij de bedoeling: mensen zelf verantwoordelijkheid geven voor hun eigen leven en leefomgeving. Dat de aanpak werkt bewijzen de resultaten van verschillende programma’s en projecten. Dit boek biedt bouwstenen die kunnen helpen om een gedrags- en cultuurverandering binnen buurten, wijken of andere afgebakende gebieden te bewerkstelligen. Niet van bovenaf opgelegd, maar geïnspireerd op voorbeelden en vooral door van elkaar te leren in de dagelijkse praktijk.

Over de auteurs

Bart Bakker is eigenaar van Anders denken, doen en organiseren. Het is zijn ambitie transitie in de zorg voor zowel gemeente als instellingen zo vorm te geven dat de mens daadwerkelijk en duurzaam centraal staat. Frits Bovenberg is sociaal-psychiatrisch verpleegkundige en momenteel actief als adviseur en trainer. Frits heeft in de afgelopen jaren veel landelijke veranderprojecten, nieuwe methodieken en netwerken ondersteund zowel binnen de ggz als in het sociaal domein. Koen Westen is onder meer senior onderzoeker Herstelondersteunende Netwerkzorg in de ggz bij Reinier van Arkel en deed onderzoek naar samenwerking tussen het sociaal domein en de ggz-sector.