Oordelen zonder regels

Frans van Peperstraten laat overtuigend zien wat we vandaag de dag kunnen leren van Kants beroemde Kritieken.

De mens wordt voor problemen gesteld die te groot zijn om in een levensspanne op te lossen. Toch moeten we ons tot die veel te grote problemen verhouden. Ondanks al onze beperkingen moeten we oordelen over onze veel te complexe situatie. Immanuel Kant legt in zijn Kritiek van het oordeelsvermogen uit hoe we dit kunnen doen. Het boek verscheen in 1790 en heeft sindsdien niets aan kracht ingeboet.

Het individuele oordeel versus algemeenheid

Kant beschrijft hoe we kunnen oordelen over bijzondere gevallen, zonder deze te beschouwen als reeds bepaald door het algemene. Het individuele oordeel kan in principe met ieder ander individu worden gedeeld en zo kunnen we alsnog een algemeenheid creëren. Kant laat zien hoe we ons vermogen tot oordelen gebruiken wanneer we over de schoonheid van de natuur of van het kunstwerk oordelen en als we over de levende natuur reflecteren. Maar Kants model van het oordelen zonder regels is in de hedendaagse samenleving veel breder van toepassing.

'Het sluitstuk van Kants tour de force. Wie onze omgang met kunst wil begrijpen, kan niet om dit werk heen.' – Trouw over Kritiek van het oordeelsvermogen