De stem van de doden

Hermeneutiek is van oudsher de kunst van het uitleggen, maar interpreten en vertalers doen meer dan alleen woorden verhelderen. Wanneer hermeneutiek wordt opgevat als spreken namens de ander, blijkt de interpreet tevens de stem te zijn van hen die afwezig zijn of de taal van de toehoorders niet machtig zijn - of dit nu de goden, de doden of de sprakelozen zijn. Al vanaf Plato's dialogen, zo betoogt Gert-Jan van der Heiden, speelt het spreken namens de ander een belangwekkende rol in de filosofie.

Tegenwoordig wint dit motief alleen maar aan belang. In gesprek met denkers als Heidegger, Derrida, Nancy en Agamben laat Van der Heiden zien dat het spreken namens de ander een nieuw en ongedacht licht werpt op typisch hermeneutische thema's als dialoog, vertaling en traditie. Ook toont hij aan dat dit spreken een grondmotief is in de hedendaagse wijsbegeerte.