Nederlands
English
Wederopbouw
Ons vermogen opnieuw te beginnen
Tijd voor een nieuw fundament
De uitgangspunten op basis waarvan we onze organisaties bouwen, helpen ons niet meer bij de vraagstukken die nu aan de orde zijn. Er zit niets anders op dan naar de fundamenten onder onze manier van organiseren te kijken.
Organiseren in een tijd van permanente crisis
Organisaties hebben steeds meer en vaker te maken met vraagstukken die we niet kunnen oplossen, en ook niet goed kunnen hanteren. Crises volgen elkaar op, tuimelen over elkaar heen en versterken elkaar. Onze organisatiereflexen zijn daarbij niet altijd behulpzaam.
Een fundamenteel andere blik
Leike van Oss en Jaap van ’t Hek vinden dat we fundamenteel anders moeten gaan kijken naar wat we in organisaties te doen hebben. Zijn de huidige grondslagen voor organiseren nog wel passend? Zijn we niet blind geworden voor de eenzijdigheid van die grondslagen, waardoor we blijven doorbouwen op fundamenten die misschien wel meer bijdragen aan de problemen van deze tijd dan aan de oplossingen?
Wederopbouw van organiseren
In Wederopbouw verkennen Jaap en Leike de dynamiek waar we in terechtgekomen zijn en komen ze uit bij de fundamenten van organiseren. Fundamenten die volgens hen uit het lood getrokken zijn en wederopbouwaandacht nodig hebben. Zij zoeken antwoorden in de kracht van het adaptieve systeem, de gemeenschap, de noodzaak moraal terug te brengen en anders met tijd om te gaan. Ze gaan in op de belangrijke rol van organisatieprofessionals in de organiseercrisis van onze tijd.
Hoop en perspectief voor de toekomst
Dit boek geeft inzicht en ruimte om vraagstukken toekomstgericht te hanteren. Het biedt hoop en nieuwe perspectieven aan iedereen die werkt in en met organisaties: van manager tot adviseur, van opleider tot politicus, van activist tot toezichthouder.
‘Wederopbouw is een hoopvol, troostrijk en moedig boek, waarmee Leike en Jaap maatschappelijke beschouwingen combineren met de dagelijkse praktijk van organiseren. En ze vragen ons hetzelfde te doen.’ – Hans Vermaak
Voorwoord door Hans Vermaak 5
Inleiding 13
DEEL EEN 21
1. Organisaties uit het lood
1.1 Maatschappelijke vraagstukken 24
1.2 Publieke terreinen 24
1.3 Publieke organisaties 26
1.4 Politieke en maatschappelijke keuzes 28
1.5 Samenvatting 31
2. Vastlopen in versnelling en vertraging
2.1 De belofte van de moderniteit 34
2.2 Versnelling 35
2.3 De triade versnelling, groei, innovatie 38
2.4 Beheersing 39
2.5 Razende stilstand 41
2.6 Samenvatting 43
3. In elkaar grijpend ongemak
3.1 Verdwenen resonantie 45
3.2 Neveneffecten van verstomming 49
3.3 Ongemak grijpt in elkaar 55
3.4 Samenvatting 57
4. De echokamer
4.1 Organiseervraagstukken 60
4.2 In de echokamer 62
4.3 Wat zijn symptomen van zo’n echokamer? 63
4.4 Blind voor signalen 65
4.5 Kanarie in de kolenmijn 68
4.6 Samenvatting 69
5. Fundamenten
5.1 Wat we niet meer zien 72
5.2 Eenzijdigheid 73
5.3 Fundamenten uit het lood 74
5.4 Samenvatting 78
DEEL TWEE 79
6. Wederopbouw: versterken van fundamenten
6.1 Wederopbouw 82
6.2 We kunnen opnieuw beginnen 83
6.3 Op de puinhopen 84
6.4 Goede voorbeelden 85
6.5 De organisatie als stabiel-dynamische hub 85
6.6 Versterken en verzetten 85
6.7 De praktijk is altijd complexer 86
6.8 Samenvatting 87
Interview met Rutger Hageraats 88
7. Adaptief en instrumenteel vermogen
7.1 Adaptief vermogen 96
7.2 Hoe herken je dat het adaptief vermogen uit het lood is? 101
7.3 Adaptief vermogen versterken 103
7.4 Waar moeten we ons tegen verzetten? 108
7.5 Wat hebben we te doen? 110
7.6 Samenvatting 111
Interview met Wolfgang Hövelmann 112
8. Complexiteit en maakbaarheid
8.1 Complexiteit 118
8.2 Hoe zie je dat complexiteit buiten beeld valt? 120
8.3 Complexiteit centraal zetten 123
8.4 Waar moeten we ons tegen verzetten? 128
8.5 Wat hebben we te doen? 130
8.6 Samenvatting 131
Interview met Petra de Jongh 132
9. Tijd: Chronos en Kairos
9.1 Tijd als fenomeen 138
9.2 Hoe zie je of het fundament tijd aandacht vraagt? 142
9.3 Tijd nemen in organiseren 142
9.4 Waar moeten we ons tegen verzetten? 145
9.5 Wat hebben we te doen? 146
9.6 Samenvatting 146
Interview met Erik Pool 147
10. Moraliteit en amoraliteit
10.1 Ethiek en moraliteit 154
10.2 Waaraan zien we dat aandacht voor moraliteit nodig is? 157
10.3 Waar kunnen we aan werken? 159
10.4 Waar moeten we ons tegen verzetten? 167
10.5 Wat hebben we te doen? 168
10.6 Samenvatting 168
Interview met Lex de Boer 170
11. Gemeenschap en individu
11.1 De gemeenschap 176
11.2 Hoe herken je of aandacht voor de gemeenschap nodig is? 177
11.3 Wat betekent het voor organisaties? 179
11.4 Waar moeten we ons tegen verzetten? 187
11.5 Wat hebben we te doen? 189
11.6 Samenvatting 189
Interview met Marije van den Berg 191
12. Opgave voor organisatieprofessionals
12.1 De organisatieprofessional als wederopbouwwerker 198
12.2 Wat staat ons te doen? 202
12.3 Waar moeten we ons tegen verzetten? 206
12.4 Wat hebben we te doen? 207
12.5 Samenvatting 207
12 Wederopbouw
13. Wat moet je met dit boek?
Overzicht fundamenten 217
Over de auteurs 225
Literatuur 227
