Nederlands
English
Samenwerken aan maatschappelijke opgaven
Plaats maken voor gedeelde verantwoordelijkheid
Ooa Boek van het Jaar 2024
Op 22 april 2024 is Samenwerken aan maatschappelijke opgaven uitgeroepen tot Ooa Boek van het Jaar 2024. De jury: "Samenwerken is juist nu actuelere en relevanter dan ooit. We moeten herontdekken hoe we dit doen."
Complexe maatschappelijke vraagstukken
We staan als samenleving voor complexe maatschappelijke vraagstukken, die om intensieve samenwerking vragen. Denk aan de energietransitie of de transformatie van het sociaal domein. Niemand kan dit alleen. Dit brengt ons in situaties met veel partijen en grote diversiteit. Hoe gaan we om met een veelheid aan belanghebbenden, rollen en motieven? Hoe groeperen we partijen rond een opgave? Hoe vormen zij een netwerk en komen zij tot gezamenlijke aanpakken? Kortom: hoe werk je betekenisvol samen aan maatschappelijke opgaven?Samenwerken aan maatschappeljke opgaven biedt inzichten en handelingsperspectief voor beleidsmakers, netwerkmanagers en bestuurders die beweging en gezamenlijk handelen voor elkaar willen krijgen.
Opgavegericht samenwerken
Manon de Caluwé en Edwin Kaats verkennen in Samenwerken aan maatschappelijke opgaven wat er nodig is om dit proces in goede banen te leiden en geven talrijke aanknopingspunten om aan opgaven samen te werken. Ze reiken in dit boek handvatten aan voor eenieder die zich wil inspannen om een bijdrage te leveren aan maatschappelijke opgaven in of rond opgavenetwerken als platforms voor samenwerking. Dit doen ze aan de hand van zes domeinen: het agenderen van de opgave, het faciliteren van interactie, het mobiliseren van actoren, het creëren van een platform voor samenwerking, het sturen op impact in netwerken en het zorgen voor draagvlak en legitimatie voor de keuzes die je daarbij maakt en de interventies die je doet.
Voor programmamanagers en beleidsmakers
Een rijk en waardevol boek voor programmamanagers, beleidsmakers, netwerkmanagers en bestuurders die samen tot oplossingen willen komen voor belangrijke maatschappelijke opgaven.
Genomineerd!
Samenwerken aan maatschappelijke opgaven van Manon de Caluwé en Edwin Kaats is één van de vijf genomineerde boeken voor de titel van Managementboek van het Jaar 2024.
Meer informatie over managementboekvanhetjaar.nl >
Voorwoord
1 Waar dit boek over gaat
1.1 Het begint in de praktijk
1.2 Wat leren deze praktijkvoorbeelden ons?
1.3 Het boek in vogelvlucht
Deel 1 Gezamenlijk handelen bij maatschappelijke opgaven
2 De uitdaging om gezamenlijk te handelen
2.1 Aandacht voor collectieve opgaven
2.2 Waarom activeren tot gezamenlijk handelen lastig is
2.3 Een hoopvol perspectief
3 Onze manier van kijken
3.1 Premissen in ons denken
3.2 Houvast in een ingewikkelde omgeving
3.3 Domeinen en kernvragen
Deel 2 Domeinen van gezamenlijk handelen
4 De opgave agenderen
Werken aan een collectief beleefde noodzaak tot verandering of ontwikkeling
4.1 Werken vanuit een verbindende collectieve opgave
4.2 De opgave naar haar aard begrijpen
4.3 Ontwikkelen van een betekenisvol perspectief
4.4 Leidende principes bij het agenderen van opgaven
5 Interactie faciliteren
Werken aan een gemeenschappelijk referentiekader bij de opgave, de aanpak ervan en mogelijke oplossingen
5.1 Van agendasetting naar een basis voor gezamenlijk handelen
5.2 Het belang en de waarde van interactie
5.3 Zorgen voor evenwichtige interactie: de basis voor gezamenlijk handelen
5.4 Interactie in balans
5.5 De kwaliteit van de interactie doet ertoe
5.6 Sociale mechanismen die in interactie ontstaan
5.7 Leidende principes bij het faciliteren van interactie
6 Actoren mobiliseren
Individuele partijen uitnodigen om in beweging te komen
6.1 Actoren als sociaal kapitaal
6.2 Aansluiten bij de motivatie van actoren
6.3 Benutten van de mogelijkheden en rollen van actoren
6.4 Meer dan deelnemer of stakeholder zijn: werken aan gedeeld eigenaarschap
6.5 Leidende principes bij het mobiliseren van actoren
7 Platform creëren
Een plek creëren waar de samenwerking daadwerkelijk vorm krijgt
7.1 Opgavenetwerken als platform voor gezamenlijk handelen
7.2 De ordening van een opgavenetwerk
7.3 De betekenis van regie in een netwerk
7.4 Een goede ordening legt een basis voor impact
7.5 Leidende principes bij het creëren van platforms
8 Samensturen voor impact
Afspraken maken over hoe inspanningen zichtbaar te maken, tastbaar te maken, en te richten
8.1 Samenstelling: sturen op deelname en vertegenwoordiging
8.2 Relaties: sturen op verbinding met elkaar
8.3 Perspectief: sturen op verbinding met en richting voor de opgave
8.4 Interactie: sturen op ruimte en kaders
8.5 Proces: sturen op kansen en barrières
8.6 Actie: sturen op initiatief en beweging
8.7 Samenwerking: sturen op effectieve coalities
8.8 Samenhang: sturen op uitwisseling en evenwicht
8.9 Internalisering: sturen op verspreiding van leereffecten
8.10 Impact: sturen op welzijn en welbevinden van het geheel
8.11 Schema van samensturing
8.12 Leidende principes bij samensturen op impact
9 Handelen legitimeren
Werken aan legitimatie om veranderingen mogelijk te maken en te bestendigen
9.1 Legitimatie om te handelen in de geest van de opgave
9.2 Keuzes maken in en voor het collectief
9.3 Mogelijkheden voor besluitvorming
9.4 Legitimatiestrategieën
9.5 Omgaan met verlies
9.6 Leidende principes bij het legitimeren van handelen
Deel 3 Leiderschap bij gezamenlijk handelen
10 Verantwoordelijk leiderschap ontwikkelen
10.1 Verantwoordelijk leiderschap: leiderschap met een moreel kompas
10.2 Verantwoordelijk leiderschap vormgeven in netwerken
10.3 Persoonlijk leiderschap: werken aan vrolijke veerkracht
11 Professioneel handelen
11.1 De ontwikkeling van een professioneel domein
11.2 Professionele uitdagingen bij samenwerken aan maatschappelijke opgaven
Epiloog
Bijlage – Verkenning van een opgave
Trefwoordenregister
Overzicht van tabellen
Overzicht van figuren
Bronnen
Reviews 'Samenwerken aan maatschappelijke opgaven'
