Nederlands
English
Praktijkboek Netwerkzorg
In ggz en sociaal domein
Gecoördineerde inzet van professionals voor herstel
In Nederland hebben veel mensen met (ernstige) psychische of verslavingsproblematiek daarnaast vaak ook te maken met sociale problemen. Deze problemen kunnen het gevolg zijn van of juist bijdragen aan hun psychische problemen. Voor mensen met complexe en meervoudige zorgbehoeften die sterk uiteen kunnen lopen, vraagt herstel (klinisch, maatschappelijk en persoonlijk herstel) om de gecoördineerde inzet van professionals van verschillende disciplines vanuit zowel de ggz als het sociaal domein.
Steeds meer werken zij in netwerken samen
Deze netwerken van professionals en organisaties zijn in de laatste decennia in aantal en betekenis gegroeid. Op zoek naar nieuwe oplossingen van complexe maatschappelijke problemen hebben we, ook in de zorg voor mensen met complexe psychische en sociale problemen grote behoefte aan horizontale, niet-hiërarchische vormen van communicatie en samenwerking. Volgens de uitgangspunten van netwerkpsychiatrie kan dat plaatsvinden in (lerende) netwerken die formele en informele bronnen van steun direct rond de cliënt en zijn naasten verbinden, waarbij de cliënt de regie heeft.
Een duurzaam en flexibel (in)formeel netwerk te bouwen
Met het bieden van duurzame en flexibele netwerkzorg willen we zorg, behandeling en begeleiding zo vormgeven dat de kansen op herstel en gezondheid zo groot mogelijk worden en chroniciteit wordt voorkomen. Het doel is een duurzaam en flexibel (in)formeel netwerk te bouwen, waarin iemands herstel zich optimaal kan ontwikkelen en waarin naar behoefte zorg of ondersteuning kan worden op- en afgeschaald.
Voor wie is het Praktijkboek Netwerkzorg geschikt?
Praktijkboek Netwerkzorg biedt interessante informatie voor iedereen die in de praktijk een duurzaam en flexibel (in)formeel netwerk wil opbouwen met doelgroepen, zoals cliënten, familieleden, naasten, zorgprofessionals, teamleiders, managers, directies, bestuurders, beleidsmakers en ook de inkopers van goede zorg bij zorgverzekeraars en gemeenten.
Inhoud
Ten geleide
1. Netwerkzorg als praktijk in de ontwikkeling. Samen werken aan herstel, gezondheid en burgerschap
1.1 Inleiding
1.2 Uitgangspunten en bouwstenen
1.3 Samenwerking op microniveau
1.4 Samenwerken op meso- en macroniveau
1.5 Implementatie van netwerkzorg
1.6 Wat betekent netwerkzorg voor de professional?
1.7 Tot slot?
Deel 1 Samenwerking met of vanuit de eerste lijn en het sociaal domein
2. FACT-teams nabij de huisarts. Werken in en met de context in Zuid-Limburg
2.1 Primair proces als uitgangspunt voor verandering
2.2 Een ander perspectief op betere zorg
2.3 Experimenteren met FACT-teams nabij de huisarts
2.4 Succesfactoren en beperkingen
2.5 Conclusie
3. Regio Amsterdam: netwerkzorg in zorg- en sociaal domein. Wachtlijstbegeleiding MOBW
3.1 Werkwijze in de buurtteams
3.2 Resultaten
3.3 Casus – de steungroep van Rein
3.4 Voorlopige conclusies en leerervaringen
4. Proeftuin Ruwaard Oss. Anders denken, anders doen, anders organiseren
4.1 Wat is de Proeftuin Ruwaard?
4.2 ADDO-aanpak
4.3 Functioneren van Proeftuin Ruwaard
4.4 Toepassing van de Samenwerkwijze in Ruwaard (individueel niveau) Resultaten
4.5 Tot slot
5. Netwerkzorg bij Vincent van Gogh. Gespecialiseerde thuisbegeleidingsteams Midden-Limburg
5.1 Toewerken naar een inclusieve psychiatrie
5.2 Start na de landelijke werkconferentie in 2022
5.3 Netwerkzorg binnen het sociaal domein: vernieuwde intake
5.4 Ervaringen en reacties
5.5 Reflectie
6. Mentale gezondheidscentra GGz Breburg. Werken aan betere toegankelijkheid van zorg
6.1 Naar betere toegankelijkheid van de ggz
6.2 Het verhaal van Ramon: een illustratie van het ‘wachtlijstspel’
6.3 Hoe zien mentale gezondheidscentra eruit?
6.4 Aanbod binnen de mentale gezondheidscentra
6.5 Toekomst
Deel 2 Netwerkzorg vanuit de ambulante ggz
7. Integrale ggz in de wijk in Den Haag. Parnassia iGGZ-team Schilderswijk
7.1 Achtergrond
7.2 Integrale en herstelgerichte visie op zorg en ondersteuning
7.3 Proeftuin iGGZ
7.4 Resultaten en doorontwikkeling
7.5 Ervaringen binnen het iGGZ-team Schilderswijk
7.6 Reflectie
7.7 Het verhaal van de heer P.
8. WijkGGZ-teams in Gelderland-Zuid
8.1 Naar tijdige inschakeling van ggz-expertise in de wijk Visie, doelgroepen en uitgangspunten
8.2 Inrichting van de WijkGGZ
8.3 WijkGGZ-team: netwerkzorg op cliëntniveau
8.4 Elkaar versterken: netwerkzorg op mesoniveau Resultaten
8.5 Reflectie
8.6 Tot slot
9. FACT+ in Friesland en Tilburg. Geïntegreerde domeinoverstijgende hulpverlening
9.1 Naar één team, één plan, één dossier
9.2 Ontwikkeling van FACT+
9.3 Hoe zien FACT+-teams eruit?
9.4 Wat hebben inwoners met een EPA-zorgindicatie aan FACT+?
9.5 Effecten voor medewerkers
9.6 Succesfactoren
10. Samenwerkgroepen in de Proeftuin Netwerkzorg. Rotterdam
10.1 Verbinding zoeken via netwerkzorg
10.2 Werkwijze samenwerkgroepen
10.3 Samenwerkgroep van Priya
10.4 Bevorderende factoren voor samenwerkgroepen
11. Beweging naar netwerkzorg bij Reinier van Arkel. Zorgnetwerken voor herstel en inclusie
11.1 Achtergrond
11.2 Inrichting van de zorgnetwerken: werkwijze met regioteams en clusters
11.3 Verwijzing en intake
11.4 Aspecten van organisatie
11.5 Succesfactoren en uitdagingen
12. Netwerkzorg met KR8. Vanuit een herstelprogramma voor ambulante teams
12.1 Het KR8 (‘Kracht’)-programma
12.2 kr8 als hulpmiddel bij netwerkzorg
12.3 De kracht van samenwerken in gesloten groepen
12.4 Tot slot
Deel 3 Beschermd en begeleid wonen
13. Netwerkzorg bij Lister in Utrecht. Team Overvecht Beschermd Wonen
13.1 Achtergrond
13.2 Starten in de praktijk
13.3 Ervaringen in de praktijk
13.4 Reflectie
13.5 Zelfhulp en peer support als bronnen van steun
14. Triade Vitree. Eigen Baas in de ggz in de Flevopolder
14.1 Een bijzonder beschermd-wonenproject
14.2 Locatie Stavorenstraat
14.3 Netwerkzorg op microniveau: werken in kernteams
14.4 Mesoniveau: samenwerking met de huisarts
14.5 Mesoniveau: samenwerking met de gespecialiseerde ggz en de verslavingszorg
Deel 4 Werk en dagbesteding
15. Project Hoofdzaak } Werk. Netwerksamenwerking voor duurzame arbeidsdeelname van mensen met (ernstige) psychische aandoeningen
15.1 Stimulans voor achterblijvende arbeidsdeelname
15.2 Project Hoofdzaak } Werk
15.3 Hoofdzaak } Werk en netwerkzorg
15.4 Casus: Sterk door Werk regio Rivierenland
15.5 Lessen en leerervaringen uit de casus
16. Kijk op de Wijk. Wegwijzer naar voorzieningen en participatie in Rotterdam
16.1 Achtergrond
16.2 Strippenkaart Kijk op de wijk
16.3 Kijk op de Wijk binnen netwerkzorg
16.4 Reflectie
Deel 5 Jeugd en gezin
17. Transitiepsychiatrie. Transitieteam van Mondriaan
17.1 Achtergrond
17.2 Transitiepsychiatrie als oplossing
17.3 Het verhaal van Fay
17.4 Het verhaal van Astrid
17.5 Tot slot
18. KOOS Utrecht. Netwerksamenwerking in de specialistische jeugdhulp
18.1 Achtergrond: de keuzes van de gemeente Utrecht
18.2 koos: doelgroep, visie en doelstellingen
18.3 Samenwerken als netwerkorganisatie
18.4 Netwerkzorg op mesoniveau
18.5 Voorbeeld wijkgerichte aanpak met een fictief gezin
18.6 Reflectie: bevorderende en remmende factoren
19. Wij zijn @ease. ‘Niemand mag er alleen voor staan als het (l)even niet lekker loopt’
19.1 Zorgen voor tijdige hulp
19.2 Initiatief @ease: we love to listen
19.3 Werkwijze
19.4 Bevindingen en aanbevelingen
Deel 6 Overig
20. Resourcegroepen. Een behandeloptie bij antisociale-persoonlijkheidsproblematiek?
20.1 Een bijzondere doelgroep
20.2 Resourcegroepen een behandeloptie bij antisociaal gedrag?
20.3 Het verhaal van Marc
20.4 Aandachtspunten
20.5 Tot slot: de rol van stigma
21. Stichting HerstelTalent. Cliëntgestuurde organisatie functionerend als netwerk
21.1 Het ontstaan van Stichting HerstelTalent
21.2 HerstelTalent als community
21.3 HerstelTalent in relatie tot externe partners
21.4 HerstelTalent en netwerkzorg voor individuele cliënten
21.5 Het verhaal van Sabine
22. Epiloog. Netwerkzorg in het tussenland
22.1 Vernieuwende uitwerkingen van gekende visies
22.2 Wat helpt en hindert in de opbouw van duurzame zorgnetwerken?
22.3 Wanneer is netwerkzorg effectief?
22.4 Netwerkzorg gaat over de omgang met grenzen
22.5 Lofzang op de tussenlanden
22.6 Tot slot: op weg naar meer burgerschap
Literatuur
Lijst van afkortingen
Over de auteurs
De pers over Praktijkboek Netwerkzorg
'Netwerkzorg: wat is het en hoe krijg je het voor elkaar? Het Praktijkboek Netwerkzorg in ggz en sociaal domein is wat de titel belooft en meer. Om te beginnen staat het vol met voorbeelden van hoe netwerkzorg er uit zou kunnen zien. Daarbovenop geeft het inzicht in randvoorwaarden en bevorderende en belemmerende factoren, en bevat het een meer filosofische verhandeling over grenzen en burgerschap.'
— Rosalie Metze, Participatie en herstel 4, december 2024.
'Zorg in netwerken. Bekend feit: veel mensen met (ernstige) psychische of verslavings
problematiek hebben vaak ook te maken met sociale problemen. Hun complexe en meervoudige zorgbehoeften vragen om de gecoördineerde inzet van professionals van verschillende disciplines. In het Praktijkboek Netwerkzorg wordt een twintigtal voorbeelden van dergelijke zorg beschreven en geanalyseerd. Volgens de auteurs markeren al deze proeftuinen of ‘netwerkzorgpraktijken’ de over gang naar een nieuw zorglandschap. ‘Ze staan al op afstand van het oude ggzland, maar hebben hun bestemming nog niet bereikt.’ Noem het een tussenland. Daar kun je interdisciplinair zijn, kunnen formele en informele zorg een verbinding aangaan, en kunnen beleid en uitvoering elkaar treffen. Lezen de nieuwe bewindslieden op VWS mee?'
— Henk Maassen, Medisch Contact 38, september 2024.
