Nederlands
English
Handboek neuropsychotherapie
Een (niet-aangeboren) hersenaandoening heeft een enorme impact op het leven van de patiënten en hun naasten. Als gevolg van blijvende lichamelijke en cognitieve beperkingen of gedragsveranderingen kunnen de patiënten bijvoorbeeld hun werk of opleiding niet hervatten. Ook de rol en positie in het gezin kunnen veranderen, evenals relaties. Het oude zelfbeeld moet vaak vervangen worden door een nieuw zelfbeeld. Dit alles verloopt niet altijd vanzelf en kan gepaard gaan met emotionele problemen, waarvoor psychotherapeutische behandeling noodzakelijk is. De toepassing van psychotherapie bij deze patiëntengroep vergt echter een geheel eigen aanpak.
Praktische toepassing van psychotherapie bij hersenaandoeningen
Het Handboek neuropsychotherapie is het eerste Nederlandstalige handboek waarin de praktische toepassing van psychotherapie bij hersenaandoeningen vooropstaat. In het eerste deel worden algemene aspecten van de neuro-psychotherapie besproken, zoals de plaatsbepaling ervan, het maken van een probleemanalyse en casusconceptualisatie en de therapeutische relatie. Het tweede deel beschrijft hoe gangbare behandelmethodieken als mediatieve therapie, cognitieve gedragstherapie, mindfulness en systeemtherapeutische behandeling bij patiënten met een hersenaandoening kunnen worden toegepast. In het derde deel komen behandelingen van specifieke problemen aan bod, zoals angst- en stemmingsproblematiek, agitatie en agressie en seksuele problemen.
Voor wie?
Het Handboek neuropsychotherapie is geschikt voor psychologen die werken in de hulpverlening aan mensen met een (niet-aangeboren) hersenaandoening. Maar ook voor andere professionals, studenten en geïnteresseerden biedt dit boek veel waardevolle informatie.
Cursus Neuropsychologische diagnostiek en behandeling bij hersenletsel
In deze neuropsychologische cursus leer je de basisprincipes van cognitieve problemen, gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen bij volwassenen, als gevolg van hersenletsel. Het maakt je bewust dat en hoe hersenletsel en cognitieve stoornissen kunnen leiden tot gedragsproblemen en hoe dit moet worden vertaald naar een verbeterde nazorg en behandeling. Je leert de basisprincipes van neuropsychologische diagnostiek bij volwassenen, indicatiestelling én er is aandacht voor de behandeling van cliënten met neuropsychologische problemen, als gevolg van hersenletsel.
Inhoud
Voorwoord Rudi Coetzer
1 Inleiding
Peter Smits, Rudolf Ponds, Niels Farenhorst, Marion Klaver en Renée Verbeek
1.1 Aanleiding voor dit boek
1.2 Inhoudelijke verantwoording
1.3 Indeling van het boek
1.4 De rol van de neuropsycholoog
1.5 Relatie met het boek Neuropsychologische behandeling
1.6 Behandelprotocollen en website
1.7 Toekomstige ontwikkelingen
Deel 1 Algemene aspecten van neuropsychotherapie
2 Neuropsychotherapie: een plaatsbepaling
Rudolf Ponds en Peter Smits
2.1 Wat is neuropsychotherapie?
2.2 Primaire en secundaire symptomen
2.3 Een nieuwe identiteit
2.4 Acceptatie
2.5 Ziekte-inzicht en motivatie voor verandering
2.6 Systeem
2.7 Cognitieve stoornissen
2.8 Psycho-educatie
2.9 Praktische alledaagse problemen
2.10 Neuropsychotherapie – wanneer niet?
2.11 Tot besluit
3 Neuropsychologische probleemanalyse en casusconceptualisatie
Peter Smits en Rudolf Ponds
3.1 Neuropsychologische probleeminventarisatie en -analyse
3.2 De invloed en gevolgen van de hersenaandoening
3.3 Premorbide invloeden
3.4 Actuele invloeden in de problemen: kenmerken van actuele aanpassing
3.5 Samenvoegen van alle relevante informatie; van taxatie naar interventie
3.6 Doelen stellen en behandelplan opstellen
3.7 Keuze voor behandelmethodiek: indicatiestelling
3.8 Tot besluit
4 De therapeutische relatie
Renée Verbeek
4.1 Belang van de therapeutische relatie
4.2 Ontwikkelingen in de therapeutische relatie
4.3 De therapeutische relatie en de alliantie
4.4 De therapeutische relatie met de patiënt met een hersenaandoening
4.5 Tot besluit
Deel 2 Psychotherapeutische behandelmethodieken
5 Mediatieve therapie
Marion Klaver
5.1 Historie en ontwikkeling van mediatieve therapie
5.2 Toepassing en onderzoek
5.3 Voorbereiding op mediatieve therapie
5.4 De toepassing van mediatieve therapie met een zorgteam
5.5 Oplossingsgerichte mediatieve therapie
5.6 Tot besluit
6 Cognitieve gedragstherapie
Niels Farenhorst en Marion Klaver
6.1 Historie
6.2 Theorie en behandelrationale
6.3 Bevindingen wetenschappelijk onderzoek
6.4 Indicatie
6.5 Het cognitief-gedragstherapeutische proces
6.6 Behandelprotocollen voor patiënten met een hersenaandoening
6.7 Tot besluit
7 Acceptance and Commitment Therapy
Niels Farenhorst en Yvonne Bol
7.1 Geschiedenis, ontwikkeling en plaatsbepaling
7.2 Theorie
7.3 Therapeutische relatie
7.4 Bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek
7.5 Indicaties
7.6 Therapiegerichte diagnostiek
7.7 Toepassing bij mensen met een hersenaandoening
7.8 Meetinstrumenten voor monitoring en evaluatie van behandeling
7.9 Tot besluit
8 Mindfulness
Annelies Spek, Yvonne Bol en Sandra Smits-Lemmens
8.1 Geschiedenis, ontwikkeling, ontstaan
8.2 Theorie: uitleg en behandelrationale
8.3 Bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek
8.4 Contra-indicaties
8.5 Toepassing bij hersenaandoeningen
8.6 Meetinstrumenten voor monitoring en evaluatie van behandeling
8.7 Tot besluit
9 Oplossingsgerichte therapie
Marion Klaver
9.1 Ontstaan van oplossingsgerichte therapie
9.2 Theoretische basis en uitgangspunten
9.3 Bevindingen onderzoek
9.4 Indicaties en contra-indicaties
9.5 Toepassing
9.6 Toepassing van oplossingsgerichte therapie bij patiënten met een hersenaandoening
9.7 Tot besluit
10 Eye Movement Desensitization and Reprocessing
Marja Vink, Ellen Janssen en Akkie Zaal
10.1 Ontwikkeling en behandelrationale
10.2 Bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek
10.3 Therapiegerichte diagnostiek
10.4 Indicaties en contra-indicaties
10.5 Toepassing bij hersenaandoeningen
10.6 Monitoring en evaluatie
10.7 Tot besluit
11 Systeemtherapeutische behandeling
Vera Brandsma, Yvonne Bosgraaf, Fridus van der Weijden en Peter Smits
11.1 Geschiedenis en theoretische uitgangspunten van systeemtherapie
11.2 Bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek
11.3 Indicaties en contra-indicaties voor systeemtherapie bij hersenaandoeningen
11.4 Systeemtherapeutische diagnostiek
11.5 Toepassing van systeemtherapie bij hersenaandoeningen
11.6 Meetinstrumenten voor monitoring en/of evaluatie van behandeling
11.7 Tot besluit
12 Groepsbehandeling in een therapeutisch milieu
Martie Vink
12.1 Aandacht voor langetermijngevolgen
12.2 Behandelrationale
12.3 Bevindingen uit wetenschappelijk onderzoek
12.4 Het inr-programma
12.5 Ervaringen met werken in een holistisch programma
12.6 Tot besluit
Deel 3 Behandeling van specifieke problemen
13 Behandeling van angstproblematiek
Peter Smits
13.1 Onderzoeksbevindingen
13.2 Assessment
13.3 Behandeling
13.4 Behandeladviezen en casuïstiek
13.5 Tot besluit
14 Behandeling van stemmingsproblematiek
Sascha Rasquin en Joyce Kootker
14.1 Onderzoeksbevindingen
14.2 Assessment
14.3 Behandeling depressie na een hersenaandoening: een voorbeeld
14.4 Tot besluit
15 Behandeling van agitatie en agressie
Niels Farenhorst en Rudolf Ponds
15.1 Oorzaken van geagiteerd en agressief gedrag na een hersenaandoening
15.2 Onderzoeksbevindingen
15.3 Interventies bij geagiteerd en agressief gedrag
15.4 Assessment
15.5 Protocol Meer grip op prikkelbaarheid en prikkelbaar gedrag
15.6 Tot besluit
16 Behandeling van dwanghuilen
Eric van Balen en Tim Vaessen
16.1 Dwanghuilen
16.2 Onderzoeksbevindingen en richtlijnen
16.3 Assessment
16.4 Behandelprotocol
16.5 Toepassingen
17 Behandeling van seksuele problemen
Dymphie In de Braek en Niels Farenhorst
17.1 Het biopsychosociale model van seksualiteit (bps)
17.2 Onderzoeksbevindingen
17.3 Diagnostiek
17.4 Behandeling
17.5 Tot besluit
18 Sociale vaardigheden
Joris van Neijenhof en Thomas Jansen
18.1 Onderzoeksbevindingen
18.2 Assessment
18.3 Socialevaardigheidstraining bij hersenaandoeningen
18.4 Casuïstiek en behandeladviezen
18.5 Tot besluit
Over de auteurs
Register
'Dit is een gedetailleerd handboek voor professionals en studenten. [...] Heldere casussen illustreren daarbij de theoretische beschouwingen. Een nuttig en inspirerend handboek.' - Psyche & Brein
